"Darsètt da Žnär, Sant'Äntòni Äbè" di Claretta Ferrarini

A gennaio la terra esce lentamente dal grande buio invernale e la natura da i primi timidi segni di rinascita. 

Proprio a metà di questo mese la Chiesa ricorda la figura di Antonio Abate, santo egiziano vissuto nel III – IV secolo dell’era cristiana, considerato il fondatore del monachesimo cristiano e il primo degli abati. Per antica tradizione Sant’Antonio Abate è il protettore delle campagne e dei contadini e degli animali domestici.

Borgo ha dedicato al santo una chiesa attorno alla quale ogni anno si teneva una fiera che comprendeva la benedizione dei cavalli, questo ci rimanda ad uno scritto di Claretta Ferrarini che, solo un anno fa, avevamo proposto unitamente ad altri contributi.

Darsètt da Žnär, Sant'Äntòni Äbè

Incö, darsètt da Žnär, Sant'Äntòni Äbè, 'n'ura sunè.

La Sägra 'd Sant'Äntòni del gugnén, l'era 'na festa gròssa äbòtta a Bùrägh

Da San Lažar, infìna a la Cieša del Stirón (più tardi di San Faustino, ora Chiesa di un'altra Confessione), gh'era la sfiläda di cävâj e di caretêr, c'la partiva da Codür pr ändèr a fèr bèndîr èl sò bestji.

Lüstar 'me 'n spècc' i cävâj, lüstar 'me 'n spècc' i caretêr ch'j'en qùi che po', quanda èl trafich del machini äl s'é infisì, j'han mulè i cäväj e j'han tòtt i camius. Tütta genta žüron'na ( imprecatrice), mo cul dé lé la sè sgnävä-sö, dävanti al prêt, par ciäpèr un po' 'd bèndisión anca lûr.

Anca i gugnén, cul dè lé, j'erän lüstar, sensa gnanca immäginèr, che l'ân dòpa igh sarésän pö ändè.

Sant'Antonio Abate

I Caretêr o i pädrón äd la stala 'd cävâj pü fämûš, j'erän: Äliàn; Plätón; Tumäš (Pincolini); Gigón; Mòja; Cagasti; Mangi; Välêš; Bätilana;

Tütt èl stali i sè stimävän di sò ciucädûr che, da la scüriata (frusta) igh tirävän föra un cuncêrt äd müšica, mo 'l pü bräv l'é rèstè Quintu del Plätón. Quanda 'l päsäva cureva föra par vödäl e séntäl.

La sera prìma, v'ho bèlla ditt, ca's fäva Vgilia: l'ültim Cävdón e èl darsètt äs mägnäva tütta roba 'd gugnén.

Gh'era chi fäva èl brôd cum j'òss, indù 's fäva èl rîš cum la verža e po' 's mägnäva la cärna taca l'òss cum sura 'l säl (me gh j'ho sö ädèssa) Chi fäva èl cudgón cum la püré o cum la mustärda 'd Nädäl. Chi i pe' bujì, da mägnèr, sémpar cul säl.(me ja fâgh in cäsöla). Chi fäva e fa ammò, èl prêt, che sè 'd ga ciäp ben e cl'é mîa tròpp sävrì, l'é un mägnär da Papa.

Par la strè gh'era i cartén cum i partügâj e i mändarén (älura i gh'ävan èl rumèlli e i mändävän un prufüm mäi pö šminghè)

Gh'era del rižduri ch'i gh la cävävän a fèr, anca, èl prìmi fritèlli 'd Cränväl o i pätunén (frittelle di farina di castagna).

L'era 'na festa gròssa äbòtta e me, la senti ammò intèl cör, int l'aria e in ca' mîa.

Ädèssa a vüätar.

Claretta Ferrarini